Beschrijving
ADHD of wel Attention Deficit/Hyperactivity Disorder, hier in Nederland aangeduid als Aandachtstekortstoornis met of zonder hyperactiviteit is een ontwikkelingsstoornis. Dit wil zeggen een aandoening die reeds kan beginnen in de vroegste jeugd of voor de geboorte en zich in allerlei kritische fasen van het leven kan voortzetten en waarbij van een zeker cumulatie (opeenstapeling) van invloeden sprake kan zijn (de kenmerken kunnen of zijn meestal in aanleg aanwezig). Door omgevingsfactoren kan in de loop der tijd verergering van de kenmerken ontstaan, maar kenmerken kunnen ook veranderen en nieuwe kenmerken of symptomen kunnen ontstaan. Het begrip stoornis wordt gebruikt om aan te geven dat het om een bepaald beeld gaat, een combinatie van klachten, ofwel een syndroom.
Hier worden de kernproblemen besproken, de DSM-IV criteria, prevalentie (voorkomen van de stoornis), de verschillen in uitingsvorm (presentatie) van AD(H)D bij mannen/jongens en vrouwen/meisjes. Ook worden de specifieke kenmerken op de volwassen en baby/peuterleeftijd besproken.
Kernproblemen
Mensen met ADHD hebben meestal als kernproblemen:
- concentratiestoornissen, (of wel problemen met het vasthouden van de aandacht),
- impulsiviteit (of wel problemen met impulsbeheersing- of remming) en
- hyperactiviteit (of wel over beweeglijkheid en moeite met stil zitten).
Ook zijn er mensen, die niet hyperactief zijn. Dit werd met name het ADD type genoemd.
Niet iedereen heeft dus deze kernproblemen, in dezelfde mate en ook niet iedereen heeft dus alle drie de kernproblemen. Thans zijn er drie type categorieën waarin de stoornis ADHD wordt onderverdeeld. Hierdoor wordt ook bij iemand, die bijvoorbeeld niet druk is de stoornis ADHD genoemd. De alternatieve afkorting van ADHD 'Alle Dagen Heel Druk' is dus niet op iedereen van toepassing.
Iedereen heeft wel eens last van bovengenoemde kernproblemen en daarom wordt al snel gezegd 'dat is normaal' en 'ach, het gaat wel over'. Het is moeilijk een grens te trekken tussen normaal en een stoornis. Het verschil is dat mensen met ADHD 'altijd' last hebben van deze problemen en in vele situaties. Er is vaak sprake van ernstig disfunctioneren.
Drie type categorieën
In de DSM-IV (criteria zoals hieronder beschreven) worden de criteria beschreven van de symptomen, maar er zijn drie categorieën mogelijk waarbij er combinaties van de kenmerken gemaakt worden. De types zijn:
314.01 Aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit: gecombineerd type. Dit type wordt toegekend als er wordt voldaan aan het criterium onder A1 en A2.
314.00 Aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit: Overwegend onoplettendheid type.
Dit type wordt toegekend als er wordt voldaan aan het criterium onder A1, maar niet aan die onder A2 (Dit type is meestal niet druk, maar kan wel onrustig zijn). Dit type werd in een vorige versie van de DSM ADD type genoemd.
314.01 Aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit, overwegend hyperactief-impulsief type. Dit type wordt toegekend als er wordt voldaan aan het criterium onder A2, maar niet aan die onder A1.
Bij het diagnosticeren van ADHD worden onder andere de criteria gebruikt van de DSM-IV, die hieronder vermeld staan. Hoe de diagnose verder wordt gesteld is te vinden onder de knop Diagnose.
